Фитыр сәдакасын бирмәү – гөнаһмы?

Әлеге сәдакаларның әҗере нинди? Аларны кемгә тапшырырга мөмкин? Бу сәдаканы тапшырмау гөнаһ саналамы? Бу һәм башка сорауларга Наил хәзрәт Йосыпов ачыклык кертте. («Ватаным Татарстан»)

– Фитыр сәдакасын кайчан бирергә?

– Аны рамазан ае дәвамында тапшырырга була. Гает бәйрәменә якынрак, намазга кадәр бирсәң, хәерлерәк. 

– Фитырны кемнәр бирә?

– Мөселман булмаганнардан һәм фәкыйрьләрдән тыш бар кеше дә бирергә тиеш. Мөселман булмаганнар үзләре өчен бу сәдаканы бирергә тиеш булмасалар да, алар үзләре карамагында булган мөселманнар өчен аны түләргә тиеш. Фитыр сәдакасы бирүнең шартлары: мөселман булу; рамазан һәм шәүвәл айларында исән-сау булу. Рамазан аеның соңгы көнендә кояш баегач вафат булган кеше өчен фитыр сәдакасы бирелә, ә кояш батканчы үлгән кеше өчен бирелми. Рамазан аеның соңгы көнендә туган һәм кояш баеганчы исән булган бала өчен дә фитыр сәдакасы түләнә. 

Фитыр сәдакасын гаилә башлыгы барлык гаилә әгъзалары һәм аның тәрбиясендә булган кешеләр өчен үзенең кеременнән түли. Ире фәкыйрь булса яки эшләмәсә, ә хатыны бай булса яки эшләсә, ул үзе, ире һәм аның тәрбиясендә булганнар өчен фитыр сәдакасын бирә ала, әмма монысы мәҗбүри түгел. Аны бирү хатын-кыз өчен сөннәт тә түгел. Ул теләге буенча үзе өчен генә яки гаиләнең бер әгъзасы өчен генә дә түли ала. Тол хатыннар һәм аерылганнар өчен фитыр сәдакасын опекуны (аны опекага алган кеше) түләргә тиеш. Әгәр дә опекуны булмаса, үзе түли. 

Балалар өчен фитыр сәдакасын бирү бурычы аларның аталары яки гаиләдәге башка ир-атлар өстенә йөкләнә. Алар бу бурычны үтәмәгән очракта да, фитыр сәдакасын балалар өчен хатын-кыз түләргә тиеш түгел. Ир бала балигъ булуга, ул үзе өчен сәдаканы үз кеременнән бирергә омтылырга тиеш. Андый мөмкинлеге булмаган очракта, бу бурыч гаиләдәге башка ир-атлар өстенә төшә. 

Хатын-кызның һәм аның балаларының опекуннары булмаган очракта, бу бурыч аның балигъ булган һәм эшли башлаган өлкән улына йөкләнә. 

– Фитыр сәдакасын кемнәргә бирергә?

– 8 төр кешеләргә бирергә була. Коръәни Кәримдә Аллаһы Тәгалә аларны санап үтә: «Сәдака (зәкят) Аллаһтан бер фарыз буларак, бары тик юксылларга, мескеннәргә, (зәкят эшләрен башкаручы) йомышчыларга, күңелләре (исламга) ятканнарга, (иреккә чыгу өчен җан аткан әсирләргә) колларга, бурычка батканнарга, Аллаһ юлында көч сарыф итеп, җиһадта катнашканнарга, юлчыларга бирелергә тиеш. Аллаһ барысын да бик яхшы белеп торучы һәм хикмәтләр ияседер». («Тәүбә» сүрәсе, 60 нчы аять).

Чыганак: https://vatantat.ru/2025/03/165387/